دانه سویا یا لوبیای سویا یک گیاه دانه‌دار اهل خانواده لگومینوز (Leguminosae) است که از نظر علمی با نام Glycine max شناخته می‌شود.
این گیاه به دلیل داشتن دانه‌های غنی از پروتئین و روغن معروف است که به عنوان یک منبع غذایی ارزشمند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دانه سویا از جمله مهم‌ترین منابع پروتئین گیاهی به حساب می‌آید. این دانه شامل اسیدهای آمینه ضروری برای بدن انسان است و ارزش غذایی بالایی دارد.
علاوه بر پروتئین، دانه سویا حاوی روغن، فیبر، ویتامین‌ها (مانند ویتامین C، ویتامین K، ویتامین B6، ویتامین E) و مواد معدنی (مانند آهن، کلسیم، منیزیم و پتاسیم) نیز هست.

موارد مصرف دانه سویا

از دانه سویا می‌توان به صورت مختلف استفاده کرد، از جمله تهیه روغن سویا، پنیر سویا، شیر سویا، آرد سویا، تفاله سویا، پروتئین سویا، سس سویا و محصولات دیگری که در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، دانه سویا ممکن است به صورت کامل یا به صورت خرد شده (دانه سویا سفید یا سیاه) در بازارها و فروشگاه‌های غذایی موجود باشد.

دانه سویا یک منبع غنی از پروتئین، فیبر، روغن، ویتامین‌ها و مواد معدنی است و مصرف آن به دلیل فواید غذایی بسیار زیاد است. برخی از روش‌های مصرف دانه سویا عبارتند از:

پخت و مصرف به صورت کامل: دانه سویا می‌تواند پس از پخت به صورت کامل به عنوان یک غذای اصلی یا جانبی مورد استفاده قرار گیرد. می‌توان آن را به همراه سبزیجات، برنج یا سایر غذاهای پخته مصرف کرد.
تهیه شیر سویا: دانه سویا را می‌توان خرد کرده و با آب مخلوط کرده و سپس صاف کرده تا شیر سویا تهیه شود. این شیر می‌تواند به عنوان جایگزینی برای شیر حیوانی در مصرف روزانه مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده در تهیه محصولات غذایی: دانه سویا می‌تواند به عنوان مواد اولیه در تهیه انواع محصولات غذایی مانند کالباس، سوسیس، پنیر سویا، و سایر محصولات پروتئینی گیاهی مورد استفاده قرار بگیرد.
استفاده در تهیه تنقلات: دانه سویا می‌تواند به عنوان تنقلات خشک شده یا تفاله سویا مورد استفاده قرار بگیرد.
استفاده در تهیه روغن سویا: دانه سویا می‌تواند به منظور استخراج روغن سویا استفاده شود که به عنوان یک روغن آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از دانه سویا در تغذیه روزانه می‌تواند بهبود سلامتی، تنوع در رژیم غذایی و کاهش مصرف پروتئین حیوانی را ترویج کند. با این حال، مصرف آن باید به میزان مناسب و با توجه به نیازهای فردی و مشاوره پزشکی انجام شود.

انواع دانه سویا را می توان به صورت زیر تقسیم بندی نمود.